«طوفان‌الاقصی» چه بلایی سر صهیونیست‌ها آورد؟/ پیامدهای هشت‌گانه

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: «وقتی ظلم و جنایت از حد گذشت، وقتی درنده‌خویی به نهایت رسید، باید منتظر طوفان بود». عملیات طوفان الاقصی در چنین شرایطی متولد شد. همانطور که رهبر معظم انقلاب توصیف کردند، این بلا را عملکرد خود صهیونیست‌ها بر سرشان آورد.

یک سال از آن روز تاریخی که نظام جهانی را به پیش و پس از آن تقسیم کرد می‌گذرد. امروز بیش از ۴۱ هزار نفر در غزه شهید شده‌اند اما هنوز بسیاری از فلسطینی‌های ساکن غزه هم معتقدند گزینه‌ای جز اجرای این عملیات وجود نداشت. برابر نظرسنجی مرکز تحقیقات سیاست و نظرسنجی فلسطین، دو سوم فلسطینی‌های ساکن غزه حامی این عملیات هستند. در کنار همه تلخی‌ها، ۷ اکتبر، پیامدهای مثبتی هم داشت.

شکست اسطوره نفوذناپذیری

شاید بتوان مهمترین دستاورد عملیات طوفان الاقصی را این دانست که ۷ اکتبر تصویر دیرینه شکست‌ناپذیری و غیرقابل نفوذ بودن رژیم صهیونیستی را در هم شکست. این رویداد نشان داد رژیم دیگر نمی‌تواند حملات گروه‌های مقاومت مانند حماس و حزب‌الله را پیش‌بینی کند یا نسبت به این حملات در حد مناسبی بازدارندگی داشته باشد. معادله بازدارندگی در منطقه بالاخره تغییر کرد؛ مسیری که بعدتر با عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲، ادامه یافت. رویکرد قبلی که بر تعاملات نظامی کوتاه مدت تاکید داشت، با توجه به چشم انداز امنیتی فعلی ممکن است دیگر قابل اجرا نباشد.

بسط نا امنی در سراسر اراضی اشغالی

دومین پیامد مثبت را می‌توان در ناامن‌سازی سرزمین‌های اشغالی دید. بیشترین نگرانی درباره وضع زندگی و امنیت ساکنان شمال سرزمین‌های اشغالی و شهرک‌های غیرقانونی بود اما امروز ترس تا اعماق جان ساکنان تل‌آویو و حیفا هم ریشه دوانده است. رژیم صهیونیستی قصد داشت ساکنان شمال سرزمین‌های اشغالی را که از وحشت جنگ گریخته بودند به خانه بازگرداند و امروز دیگر هیچ کجا امن نیست. بیش از ۵۵۰ هزار اسرائیلی در شش ماه نخست جنگ از مناطق اشغالی مهاجرت کردند. این مهاجرت‌ها باعث افزایش ۲۸۵ درصدی خروج اسرائیلی‌ها از مناطق اشغالی شد. همچنین، خروج مهاجران ثروتمند و سرمایه‌گذار از اسرائیل باعث شد که اسرائیل برای اولین بار از لیست کشورهایی که مهاجران ثروتمند جذب می‌کنند، خارج شود.

سوم آنکه این عملیات به عنوان نمادی از مقاومت فلسطینیان در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی، موجب تقویت هویت ملی و افزایش همبستگی میان فلسطینیان شد. این اقدام نشان داد که مقاومت همچنان زنده است و می‌تواند در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی ایستادگی کند.

تغییر معادلات امنیتی

پیامد مثبت چهارم آنکه عملیات طوفان الاقصی با نفوذ به عمق خاک اسرائیل و حمله به شهرک‌های صهیونیستی، معادلات نظامی و امنیتی را تغییر داد. این عملیات نشان داد که مقاومت فلسطین قادر است به طور مؤثر به داخل اراضی اشغالی نفوذ کند و امنیت این رژیم را به چالش بکشد.

جلب توجه افکار عمومی جهان به فلسطین را هم می‌توان به عنوان دستاورد پنجم طوفان‌الاقصی دانست. این عملیات موجب شد تا بار دیگر مسئله فلسطین در صدر اخبار بین‌المللی قرار گیرد و توجه جهانیان به وضعیت مردم فلسطین و جنایات اسرائیل جلب شود. تصویر تظاهرات‌های چندصد هزار نفری از نیویورک تا لندن، نمود این بیداری جهانی است.

مطابق افکارسنجی جدید دانشگاه کوئینیپیاک، ۵۲ درصد جوانان ۱۸ تا ۳۴ ساله آمریکایی اعلام کرده‌اند که با فلسطینی‌ها همدردی می‌کنند. این آمار تغییر قابل توجهی نسبت به ماه اکتبر داشته است. همچنین در این نظرسنجی مشخص شد که ۶۶ درصد از جوانان زیر ۳۴ سال در آمریکا به شدت منتقد حملات اسرائیل به غزه هستند.

مطابق نظرسنجی جدید از مردمان ۱۶ کشور عربی، ۸۹ درصد از پاسخ دهندگان جهان عرب مخالف به رسمیت شناختن اسرائیل هستند. این رقم نه تنها نشان دهنده یک موضع تقریباً متفق‌القول علیه عادی سازی در جهان عرب است، بلکه نشان‌دهنده افزایش ۵ درصدی مخالفت‌ها با اسرائیل در مقایسه با نتایج نظرسنجی سال ۲۰۲۲ است که در آن ۸۴ درصد مخالف به رسمیت شناختن اسرائیل بودند. در جدیدترین نظرسنجی مؤسسه یوگاو درباره حمایت شهروندان بریتانیا از تعلیق صادرات برخی تسلیحات به اسرائیل، نزدیک به ۵۰ درصد مردم این کشور از این ایده حمایت کرده‌اند.

ضربه اقتصادی شدید به صهیونیست‌ها

اما این‌ها همه ماجرا نیست و اقتصاد رژیم صهیونیستی هم در پی این عملیات آسیب جدی دید. بر اساس داده‌های ارائه شده توسط گیدئون گیلبرت، مدیرعامل بندر ایلات، این بندر در ۸ ماه گذشته شاهد هیچ گونه فعالیت یا درآمدی نبوده است و حملات نیروهای یمنی در دریای سرخ باعث کاهش ۸۵ درصدی ترافیک کشتی‌ها شده است. همچنین کسری بودجه اسرائیل به ۸.۱ درصد یا ۴۱ میلیارد دلار رسید که بیش از دو برابر پیش‌بینی‌ها بود. جنگ غزه حدود ۶۳ میلیارد دلار هزینه روی دست اسرائیل گذاشته است و تورم در اسرائیل به بالاترین میزان خود از ۷ اکتبر یعنی ۳.۶ درصد رسید. تعطیلی کسب و کارها در سال ۲۰۲۴ در اسرائیل به بیش از ۶۰ هزار عدد رسید. شرکت Samsung Next دفتر خود در اسرائیل را تعطیل کرد و بیش از ۴۰ هزار فعالیت شغلی در اسرائیل تعطیل شدند.

کریدور اقتصادی هند خاورمیانه اروپا (آی‌مِک) که به خاطر نقش برجسته رژیم صهیونیستی در پیشبرد آن و همکاری با برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به کریدور عرب-مدیترانه معروف است، یک دالان اقتصادی برنامه‌ریزی شده است که هدف آن توسعه و همینطور یکپارچگی اقتصادی در آسیا، خلیج فارس و اروپاست و مسیر پیشنهادی آن هند، امارات، عربستان، اسرائیل و یونان است. این پروژه بزرگ به دلیل استمرار جنگ اسرائیل علیه غزه تاکنون تا حد قابل توجهی به تعویق افتاده است. وضعیت کریدور به بهبود روابط بین رژیم صهیونیستی و عربستان بستگی دارد که با تشدید درگیری بین تل آویو و غزه، آینده این پروژه تیره و تار است.

برخی تحلیلگران، جنگ اسرائیل علیه غزه را مانع بزرگی بر سر راه بلندپروازی‌های اقتصادی و استراتژیک هند در برابر چین (در صورت موفقیت در پیشبرد این کریدور) توصیف می‌کنند. مسأله‌ای که باعث ناامید شدن برخی سرمایه‌گذاران بزرگ هندی برای توسعه این کریدور شده است.

شکست گسترش عادی سازی

نمی‌توان درباره پیامدهای مثبت طوفان‌الاقصی گفت و به شکستِ دست‌کم موقت طرح جاه‌طلبانه صلح آبراهام و عادی‌سازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی اشاره‌ای نکرد. به باور فرد کمپ، رئیس اندیشکده شورای آتلانتیک دیگر هیچ شانسی برای موفقیت این طرح وجود ندارد. جالب اینجاست که جنایات هولناک آمریکا و رژیم صهیونیستی در غزه، برخی از طرفداران عادی‌سازی روابط در کشورهای اسلامی را هم از خواب غفلت بیدار کرده است. برای مثال دکتر اسامه الغزالی، یکی از بزرگترین مدافعان عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی در مصر، به دلیل حمایتش از عادی‌سازی از مردم مصر و از شهدای غزه عذرخواهی کرد. او گفت: به خاطر حسن نظرم نسبت به اسرائیلی‌ها که روحیه نفرت‌انگیز، جنایتکار و نژادپرستانه خود را در این جنگ آشکار کردند، عذرخواهی می‌کنم.

علاوه بر این، افکار عمومی در جهان عرب نیز قاطعانه مخالف به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی هستند. چندی پیش مؤسسه دوحه نظرسنجی‌ای را منتشر کرد که در آن از مردم ۱۴ کشور عربی سوال شده بود که تا چه میزان موافق برقراری روابط با رژیم صهیونیستی هستند؟ در این نظرسنجی، ۹۰ درصد مردم تونس، ۹۲ درصد مردم عراق، ۸۷ درصد مردم قطر، ۸۴ درصد مردم مصر، ۸۵ درصد مردم کویت، ۸۴ درصد مردم لبنان و ۹۴ درصد مردم اردن که هم مرز با اسرائیل است، با این موضوع مخالفت کردند. حتی در مراکش که دولت آن از سال ۲۰۲۰ با رژیم صهیونیستی روابط دیپلماتیک دارد، بیش از دوسوم مردمش مخالف برقراری روابط با رژیم نامشروع صهیونیستی هستند. یک نظرسنجی معتبر دیگر نیز نشان می‌دهد تنها دو درصد از ساکنان عربستان سعودی از عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی حمایت می‌کنند.

هشتمین پیامد مثبت طوفان‌الاقصی آنکه افزایش نارضایتی عمومی از دولت در درون سرزمین‌های اشغالی است. بر اساس نظرسنجی شبکه ۱۲ اسرائیل که ۸ ماه بعد ۷ اکتبر انجام شد، اکثریت قاطع شهرک نشینان اسرائیل خواهان کناره‌گیری نتانیاهو از سمت نخست‌وزیری هستند. ۴۴ درصد خواستار استعفای فوری نتانیاهو هستند .۲۸ درصد معتقدند او باید پس از پایان جنگ کنار برود. حتی نیمی از حامیان دولت نیز موافق رفتن نتانیاهو قبل از پایان دوره‌اش هستند. همچنین ۳۹ درصد از شهرک نشینان، نتانیاهو را مقصر اصلی شکست امنیتی ۷ اکتبر می‌دانند. این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد ۶۴ درصد از اسرائیلی‌ها از توافق آتش‌بس با حماس برای آزادی اسرای صهیونیست حمایت می‌کنند.

جمع بندی

امروز حمایت از رژیم صهیونیستی هرچند به ویژه در سطح سران و تصمیم‌گیران کشورهای غربی و عربی ادامه دارد اما این حمایت دیگر بی‌هزینه نیست. موضوع جنگ غره به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های رای‌دهندگان انتخابات آمریکا بدل شده و همین امر بیانگر آن است که میلیون‌ها دلار هزینه رژیم صهیونیستی در طول سال‌ها برای دیپلماسی عمومی و بهبود چهره خود بر باد رفته است. رژیم صهیونیستی در طول دهه‌های اخیر به دنبال تثبیت حضور خود در منطقه و جهان بود اما حالا به لطف طوفان‌الاقصی به ۷۵ سال قبل برگشته و برای موجودیت و حیات خود می‌جنگند.

الهام عابدینی؛ پژوهشگر روابط بین‌الملل